Un relato de X. M. Ferro Formoso en Territorio Vákner 2025

El escritor pontés X. M. Ferro Formoso participó en el certamen literario Territorio Vákner 2025 con el relato O fío invisible, una pieza escrita en gallego que entrelaza la historia y la leyenda en uno de los episodios más evocadores del imaginario gallego.

La narración está ambientada en el asalto de las tropas francesas al castillo de San Carlos de Fisterra, durante las guerras napoleónicas, y sigue la voz de un defensor que logra sobrevivir al ataque. A través de su testimonio, Ferro Formoso fusiona la crudeza del conflicto con la irrupción de lo sobrenatural: la aparición del Vákner, una criatura ancestral que emerge de las tinieblas para sembrar el terror entre los hombres.

Con un estilo intenso y visual, el autor combina la fuerza del relato histórico con el tono oscuro y simbólico del misterio, evocando el miedo, la memoria y la culpa del superviviente. O fío invisible bebe de la tradición gótica decimonónica, pero arraiga profundamente en el paisaje y la mitología de Galicia.

Aunque el relato no resultó premiado, Ferro Formoso decidió compartirlo en su página web “porque as historias non nacen para gañar concursos, senón para seren contadas e compartidas”.

El autor quiso además felicitar a los ganadores de esta edición —Pedro Rielo, Mayka Mouzo y Suso Bahamonde—por sus excelentes relatos y por contribuir a mantener viva la leyenda del Vákner a través de la literatura.

(El relato completo puede leerse a continuación, en gallego.)

O fío invisible

Non sei se estas verbas chegarán algunha vez a alguén. Cecais ardan comigo. Ou pode que as leve o vento rinchante, zoando polo mar adiante ata bater contra as Barbullas, onde a escuma esnafrega co furor dunha besta acurralada.

Non escribo buscando a salvación, pois sei ben que a miña alma non merece tal favor. Fágoo só para dar fe do acontecido aquela noite na que o imposible tomou forma e se ergueu sobre a vila de Fisterra.

Algo que non pertence ao mundo dos homes, nin ás guerras dos reis nin á gloria dos exércitos. Algo moito máis antigo, máis fondo ca o tempo. Algo que abafa baixo a pedra e que, cando o sangue chama, abre os seus ollos de lume e esperta, avanzando con paso firme coma quen regresa á súa casa despois de séculos de exilio.

E si, eu estiven alí, no intre exacto no que a escuridade o cubriu todo e fixo das murallas de San Carlos un xoguete de area.

Eu escoitei o latexo do seu corazón: grave, inhumano, retumbando coma un tamboril soterrado baixo a pedra.

Eu vin como se afundían os peitos de homes fortes coma xuncos febles dobrados polo vento.

Eu, que sobrevivín, son agora apenas unha sombra do home que fun. Un corpo marcado pola lembranza, porque a memoria non concede tregua algunha.

Cada noite, cando o vento zumega polas fendas do meu fogar, sinto de novo aquel alento que se coaba por entre as pedras húmidas do castelo. Entón pecho os ollos e a miña memoria eríxese coma marea escura: volven a min, intactos, os fachos apagándose a un tempo, as voces dos homes quebrándose en pregarias infinitas, e os nosos medos, espidos de toda máscara, avanzando pola mesta negrura coma presaxios da condena inevitable.

Lembro ben o intre no que aquela néboa infernal entrou polas troneiras. Non era fume nin brétema. Era unha sorte de aire de morto, espeso, viscoso, que se escoaba por cada recuncho coma sangue polas gretas dunha ferida.

Os nosos pés esvaraban no chan mollado e frío, e cada paso soaba coma un pregón da desgraza que estaba por vir.

Quixen correr, mais a terra retíñame cunha man invisible.

Vin o peito de Cosme afundirse, as súas costelas rompendo coma cunchas esfareladas. Vin ao capitán dar ordes, que o aire non deixaba entoar, reducindo a súa voz a unha sorte de balbucido infantil.

E foi entón cando as miñas pernas responderon, sacándome do inferno, a través dos corpos inertes daqueles homes xa sen nome.

Cando cheguei á praia do Corbeiro, entre os claros albisquei unhas pegadas descomunais na area mollada e todo en min desfaleceu. Deixei que o meu corpo caese sobre os xeonllos e, co apoio do mosquete, afundín a cabeza entre os brazos e comprendín que nada deste mundo sería quen de detelo.

O vento zoupaba na miña caluga coma unha man fría. As ondas do mar chegaban á beira sen forza, coma se tamén elas estivesen sometidas a un poder máis profundo.

De súpeto, o silencio fíxose tan denso que ata o chío das gaivotas esmoreceu. Un cheiro a salitre mesturado con xofre, e un arrecendo doce, semellante ao do sangue fresco, envolveuno todo.

Sabía que non estaba só, que algo se erguía diante de min.

Levantei a cabeza.

E foi entón cando o vin.

Alí estaba, recortado contra a espesura da noite, inmóbil coma unha inmensa montaña que respiraba. Era sombra e corpo a un tempo, unha masa informe que se dilataba e contraía coma un pulmón de escuridade.

Mais os seus ollos…

Eran dúas brasas ardendo, dúas fiestras abertas a un lume primitivo que era quen de enfeitizar ao guerreiro máis avezado.

Quixen levar o mosquete ao ombreiro, mais as miñas mans non obedeceron. Estaban cravadas no pau da arma, ríxidas, inútiles.

Aquel ferro, que tantas veces fora prolongación da miña vontade, non era entón máis ca un trebello inútil fronte a unha forza anterior a todo recordo.

El limitouse a mirarme. A suxeitarme con esa ollada que non admitía escapatoria.

Sentín coma se atase a miña alma cun nó invisible e o meu corazón latexase fóra do corpo, ao compás do seu.

Só nolos dous, nun mar de silencio absoluto, ligados por un fío invisible que me queimaba por dentro, no máis fondo do meu ser.

Entón moveuse.

Deu un paso, e a area mollada afundiuse baixo o seu peso coma se fose auga. Logo outro, e outro.

Afastouse sen presa, sen ruído, penetrando nas tebras ata esvaecerse coma quen retorna ao abismo que o agarda.

Marchou, e no seu ronsel quedou un baleiro tan fondo que aínda hoxe o levo dentro de min, xunto coa certeza de que non me deixou con vida por piedade, senón para condenarme a ser a súa memoria: a voz do que nunca debeu ser nomeado.